Cumhuriyet Öncesi Pamuk


1838 tarihli Ticaret Sözleşmeleri zinciri ile Osmanlı Hükümeti yerli üreticiyi dış rekabet karşısında korumasız bıraktı. Osmanlı İmparatorluğuyla olan ekonomik ilişkilerde pamuk ve pamuklu ticaretini tekeline alan İngilizler, 1860’larda Amerika iç savaşın etkisiyle hammadde sıkıntısına düşünce Batı Anadolu’da pamuk tarımını ve pamuk üretimini geliştirmeye yönelik çabalara girdiler. 1857’de kurulan Manchester Pamuk Alım Birliği (MSCA) ve 1863’te kurulan Osmanlı Pamuk Şirketi (Ottoman Cotton Co.Ltd.) Batı Anadolu’da pamuk tarımını geliştrimeyi ve yaygınlaştırmayı amaçlamıştır. Osmanlı Pamuk Şirketi 1873’e kadar faaliyette bulunduktan sonra yeterli sermaye sağlayamadığından feshedildi. MSCA ise, uyguladığı politikalarla Osmanlı Hükümeti üzerinde uzun süre etkili olmayı başarardı.

1863-1867 yılları arasında ihracatta ham pamuğun önemli bir yeri vardı. 1864’te toplam ihracat değerinin yarıdan fazlasını pamuk oluşturuyor ve bunun %44’ü İngiltere’ye ihraç ediliyordu.