Gübreleme


GÜBRELEME

Pamuk bitkisi topraktan en fazla azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve kükürt kaldırmaktadır. Potasyum, kalsiyum, magnezyum ve kükürt, topraklarımızda yeterli ölçüde bulunmaktadır. Toprak analizleri sonucunda eksiklikleri görüldüğünde dışarıdan uygulanmalıdır. Bu nedenle azot ve fosfor üzerinde durulacaktır.

AZOT

Verim ve kalite üzerinde etkili bir elementtir. Pamuk bitkisi azotu amonyum ( NH4 ) ve nitrat ( NO3 ) formunda almaktadır. Amonyum sülfat ve üre, pamuk tarımında kullanılan azotlu gübrelerdir. Amonyum nitratın % 21 , % 26 ve % 33 saf azot içeren formları vardır. Amonyum sülfat % 21, üre ise % 45 – 46 saf azot içerir. En çabuk etkisini gösteren azotlu gübre amonyum nitrattır.

Azot eksikliğinde bitki gelişmesi yavaşlar, yapraklar sararır ve küçülür, meyve dalları az ve kısa olur, tarak dökümü artar, bitki başına koza sayısı azalır. Aşırı azot uygulamasında ise fazla dal ve yaprak oluşur. Tarak dökümü ve bitkinin hastalık ve zararlılara karşı hassasiyeti artar, hasat gecikir. Pamuk bitkisinin ihtiyaç duyduğu toplam azotun % 60 – 65’ini çiçekleme döneminde almaktadır. Bitkide azot alımının en yüksek olduğu çiçeklenme ve koza oluşum dönemi, azot eksikliğine karşı en önemli dönemdir. Pamuk tarımında dekara 12 – 16 kg. arasında saf azot yeterli olmaktadır. Bunun yarısının ekimle, diğer yarısının da çiçeklenme başlangıcında uygulanması gerekir. Azotlu gübrelerin uygulandıktan sonra mutlaka toprağa karıştırılması gerekir. Aksi takdirde gaz halinde önemli ölçüde azot kaybı olmaktadır.

FOSFOR

Hücre bölünmesi, hücrede enerji transferi, kök büyümesi, çiçek ve meyve teşekkülü, verim ve erkencilik üzerine etkili önemli bir elementtir. Pamuk tarımında fosfor noksanlığından ziyade fazlalığı görülebilir. Toprakta sıkı bir şekilde tutulduğu ve yıkanmadığı için, fazla miktarda fosforlu gübre uygulaması toprak kirlenmesine ve bazı elementlerin (demir, magnezyum, kalsiyum ve aliminyum) bitki tarafından alınmamasına neden olabilir. Bitki, fosfor ihtiyacının % 70 – 90’ını topraktaki fosfordan, %10 – 30’unu ise o yıl uygulanan fosforlu gübrelerden temin etmektedir. Pamuk tarımında fosforlu gübreleri dekara 6 – 8 kg. saf fosfor esas alınarak ekim öncesi veya ekim ile birlikte bitki kök bölgesine uygulanması gerekir.

POTASYUM

Ülkemizde pamuk tarımının yapıldığı alanlarda yeterli potasyum bulunduğu belirtilmekle birlikte bunu bitki tarafından alınabilirliği mümkün olmayabilir. Potasyum eksikliği pamukta lif kalitesini düşürmekte, kozaları küçük bırakıp dökülmesine neden olabilmekte ve hastalık etmenlerine karşı mukavemeti azaltmaktadır. Bu durum dikkate alınarak dekara 6 – 8 kg. saf potas gelecek şekilde potasyumlu gübreler ekim yerinin hazırlanması esnasında pulluk altına gelecek şekilde uygulanmalıdır. Potsyumun bitki tarafıdan alınması gelişme devrelerine göre değişmekte olup en yüksek potasyum alımı çiçeklenme devresinde gerçekleşmektedir.