Toprak Analizinin Amacı:
Toprakta bulunan bitki besin maddesi düzeylerini belirleyerek o toprakta yetiştirilecek bitkilerin gereksinim duyduğu gübrenin cinsinin ve miktarının belirlenmesi ve bu gübrelerin en uygun zaman ve şekilde toprağa uygulanması ile mümkündür.
Toprak Analizlerinden umulan yararın sağlanabilmesi için toprak örneklerinin doğru alınması birinci koşuldur. Örneklerin doğru alınması demek, örneklerin temsil ettiği alandaki toprakların özelliklerine sahip olması anlamına gelmektedir. Doğru alınmayan bir toprak örneğinin analizi ile ortaya çıkan yanlış ve yararsız sonuçlar emek, gübre ve ürün kaybına neden olmaktadır.
Toprak Analizi Yapılmadan Yapılan Gübrelemenin Sakıncaları:
- Gereğinden daha çok gübre kullanılır , fazla gübre ile hem masraf artar , hem de bitkilere zarar verir.
- Gereğinden az gübre kullanılırsa verim ve kalite düşer.
- Yanlış gübre kullanılarak verimin düşmesi yanında , gereksiz gübre israfı yapılır.
- Gübre uygun zamanda ve şekilde verilmezse istenilen miktarda ürün alınmaz.
Toprak Örnekleri Nerelerden Alınmaz?
- Önceden hayvan gübresi konulmuş yerlerden,
- Harman yerlerinden veya hayvanların yatması için kullanılan yerlerden,
- Sap, kök ve yabancı otların yığılarak yakıldığı yerlerden,
- Kimyasal gübrelerin yığıldığı yerlerden,
- Tarlaların çukur ve tümsek yerlerinden tarla sınırları ve yakınlarından,
- Ağaç altlarından,dere,orman,su arkı ve yollarına yakın kısımlardan,
- Sıraya gübreli ekim yapılan mahsullerde sıra üstlerinden toprak örnekleri alınmaz.
Toprak Örneklerinin Alınması :
Toprak örneklerinin alınması sırasında örneğin temsil ettiği toprak alanının özelliklerini tam olarak yansıtması için arazinin 
şekline uygun olarak zikzaklar çizecek şekilde dolaşılarak örnekleme yapılmalıdır.
Toprak özellikleri aynı olması durumunda tarla tarımı için 40 dekar, bahçe bitkileri için ise 20 dekara değin bir örnek olacak şekilde , 8-10 veya daha fazla yerden gerekli derinliklerden alınan örnekler karıştırılarak karma örnek haline getirilmelidir.Toprak özellikleri farklı olan araziler ( aynı tarla içinde değişik renk gösteren yerler , farklı toprak derinliğine sahip yerler , fazla miktarda ürün kaldıran yerler ve değişik toprak işleme ve sulama yapılan yerler ) 20 dekar bile olsa ayrı örnekleme yapılmalıdır.
Toprak örnekleri seracılıkta ve tek yıllık bitki yetiştiriciliğinde ekim veya dikimden , yetişmiş meyve ağaçları için ise gübreleme zamanında yaklaşık 1 – 1,5 ay önce alınmalıdır.
Meyve Bhaçelerinden numune alırken ağaç taç izdüşümü üzerinden ağaç büyüklüğüne göre 4 – 8 noktadan numune alınmalıdır.Bağ ve meyve bahçeleinin gübrelenmesinde ; 0-20 cm. , 20-40 cm. , 40-60 cm. derinliklerden karışık toprak örnekleri alınmalıdır.Seralarda ve tek yıllık bitkilerin yetiştireleceği tarlalardan 0-30 cm. derinlikten alınan toprak örneği yeterli olmaktadır.
To
prak örneklerinin alınmasında toprak burgusu , toprak sondası , kürek ve bel kullanılmaktadır.(Şekil-2)
Usulüne uygun olarak seçilip işretlenmiş yerlerden yukarıdaki aletlerle örnekleme alınır.
Toprak numunesi alınırken V harfi şeklinde bir çukur kazılır.Sonra çukurun düzgün yüzeyinde 3-4 cm kalınlığında 18-20 cm boyunda bir toprak dilimi alınır.
Örnek alınırken toprak yüzeyindeki bitki kalıntıları ve taş gibi yabancı maddeler temizlenerek şekil 3′ de görüldüğü gibi ” V ” şeklinde çukurlar açılır. Çukurun bir yüzeyinde 3-4 cm kalınl
ığında toprak örneği alınarak kova , torba veya bez parçası üzerine konularak 8-10 yerden bu şekilde alınan topraklar harmanlanır ve içinden 1-1,5 kg.lik toprak örneği alınarak bir bez veya naylon etiket bilgileri ile birlikte konularak en kısa sürede analiz yapılacak labaratuvara ulaştırılır.